Sprawy Inspektora Brauna - Piotr Schmandt

   Trylogia "Sprawy Inspektora Brauna" to nie tylko autentyczne zagadki kryminalne, mające swoje potwierdzenie w prawdziwych XIX-wiecznych kronikach. To przede wszystkim fascynujący obraz małomiasteczkowego klimatu Wejherowa z czasów przedwojennych. Śledztwa berlińskiego policjanta Ignaza Brauna stały się dla Piotra Schmandta doskonałym pretekstem do ukazania prawdziwej historii oraz realiów pruskiego miasta sprzed ponad stu lat. Nie tylko mieszkańcy Kaszub odnajdą tu bogate tło obyczajowo-architektoniczne. Przyroda, uliczki, budowle oraz mentalność mieszkańców z dawno minionej epoki, zostały opisane w taki sposób, że trylogia stała się również doskonałym dokumentem przedstawiającym życie ludzi pod pruskim zaborem...

Wejherowo w roku 1914.

   Kiedy za pisanie powieści zabiera się muzeolog i fascynat historii, który jednocześnie jest autorem wielu artykułów naukowych, poświęconych historii Pomorza i Kaszub, możemy być pewni jednego - że oprócz wartkiej akcji i ciekawych postaci, otrzymamy niemal dokumentalny portret fascynujących czasów, które przeminęły. Historia Wejherowa (przed stu laty noszącego nazwę Neustadt in Westpreußen) jest co prawda tylko tłem dla przygód Ignaza Brauna, jednak jest to tło, które powinien poznać każdy, kto chciałby choć przez chwilę poczuć autentyczny klimat sennego pruskiego miasteczka. Piotr Schmandt zabiera swoich czytelników w retrospektywna podróż w głąb małomiasteczkowej mentalności ludzi z przełomu XIX i XX wieku, ich wzajemne relacje i intrygi, ukazujące zarówno ludzką ciekawość, jak i zawiść. Opisane Wejherowo w trylogii "Sprawy Inspektora Brauna" (wydawnictwo Oficynka) nie różni się niczym od miejsc, w których akcje swoich powieści umieszczali tacy mistrzowie jak Agatha Christie i sir Arthur Conana Doyle. Różnica jest jednak taka, że Schmandt dużą wagę przywiązuje do historycznego tła, które w każdym szczególe jest autentyczne.

   Ponadto zbrodnie, które opisuje autor, w sporej mierze oparte są na prawdziwych relacjach z ówczesnych kronik kryminalnych. Przykładem jest tutaj zabójstwo gimnazjalisty z Chojnic, 18-letniego Ernsta Wintera. Syn przedsiębiorcy z Przechlewa został brutalnie zamordowany w roku 1900. Śledczym nie udało się ustalić ani motywu, ani miejsca zbrodni. Doprowadziło to do wielu plotek wśród miejscowej ludności, która szybko wydała swój własny osąd - Winter stał się ofiarą rytualnego mordu, dokonanego przez Żydów. Poskutkowało to ogromną falą antysemityzmu, która przetoczyła się przez miasto. Sprawa morderstwa pozostała niewyjaśniona. Teraz Piotr Schmandt (a właściwie stworzony przez niego bohater) podjął się próby rozwiązania tej zagadki.

Tytułowa "Fabryka Pokory" w Wejherowie
na jednej z pocztówek z początku XX wieku.

   Prawdziwą postacią, przypomnianą przez autora, jest również fabrykant Piotr Paweł Pokora (1856-1912), który w roku 1892 stworzył w Wejherowie wielki i nowoczesny kompleks fabryczny przy skrzyżowaniu ulic Wniebowstąpienia i Gdańskiej. Jego fabryka zatrudniała ponad 300 osób i była największym polskim zakładem w ówczesnych Prusach Wschodnich. Cygara produkowane w fabryce Pokory cieszyły się ogromnym uznaniem klientów. Podobno wielkim miłośnikiem tych cygar był sam Winston Churchill. Oprócz cygar i papierosów, popularnością cieszyły się również takie wyroby jak tytoń, fajki, tabakierki i lufki do papierosów. Do dziś zachował się w mieście, założonym przez Jakuba Wejhera, ciąg budynków (z nielicznymi wyjątkami) wzdłuż ulicy Wniebowstąpienia (w tym budynek główny), łącznie z ostatnim budynkiem i stajniami. Piotr Pokora był jednym z założycieli powstałej w roku 1904 w Wejherowie polskiej spółki handlowej "Kupiec", zasłużonej później w kształtowaniu rodzimej przedsiębiorczości na północnych Kaszubach. Fabrykant zmarł w Wejherowie i tam został pochowany.

Piotr Schmandt.

   Piotr Schmandt oprócz ukończenia muzeologii na Uniwersytecie Jagiellońskim, ukończył także polonistykę na Uniwersytecie Gdańskim oraz teologię na Akademii Teologii Katolickiej w Warszawie. Pierwsza jego książka, z roku 2005, to "Koncha i perła. Życie gdyńskiego drogisty" (II Nagroda Costerina 2006 na Kościerskich Targach Książki Kaszubskiej i Pomorskiej). W roku 2007 ukazuje się "Pruska zagadka", pierwszy z kryminałów, których akcja dzieje się w Wejherowie (I Nagroda Costerina 2007). W 2010 roku pojawia się "Fotografia", druga powieść z udziałem inspektora Ignaza Brauna. Tematyki gdańskiej, w konwencji sensacyjnej, dotyka "Gdański depozyt" (2011), uhonorowany przez Powiatową i Miejską Bibliotekę Publiczną w Wejherowie "Gryfem Literackim" za rok 2011. Schmandt jest ponadto autorem opowiadania "Cztery ściany Agnieszki" zamieszczonego w zbiorze "Mogliby w końcu kogoś zabić" (2010); dramatu scenicznego "Adelajda", na którego podstawie powstał film fabularny; słuchowiska "Karnawał", obrazującego czasy pierwszej "Solidarności" i dzisiejsze dylematy dotyczące tamtego okresu; komiksu poświęconego Muzeum Piśmiennictwa i Muzyki Kaszubsko-Pomorskiej w Wejherowie oraz artykułów naukowych dotyczących Pomorza i Kaszub. Wspólnie z żoną, Olgą Podolską-Schmandt, napisał "Bóg zasnął?", kontynuację losów niektórych bohaterów "Gdańskiego depozytu". Zdaniem krytyków literackich, jego powieści prezentują wysoki poziom literacki.

W skład trylogii "Sprawy Inspektora Brauna" wchodzą następujące tomy:

"PRUSKA ZAGADKA"

Jest luty 1901 roku. Spokój małego miasteczka zakłóca brutalne morderstwo gimnazjalisty Johanna Wendersa. Inspektor Braun przybywa z Berlina, by poprowadzić śledztwo. Z właściwą sobie dociekliwością wnika w wejherowskie tajemnice, by podążać w ślad za mordercą.

Wydawnictwo Oficynka, 2014 (wyd. III)

ISBN 978-83-64307-11-9

Liczba stron: 584

Wymiary: 125 x 195 mm

Okładka: Miękka

"FOTOGRAFIA"

Ignaz Braun i zabójstwo Theodora Pratza. Mija pięć lat od ostatniego pobytu Brauna w Wejherowie. Inspektor z przyjemnością powraca do miasteczka. Niestety, jego dobre samopoczucie znów zakłóca morderstwo, tym razem popełnione na pewnym fotografie. Niestrudzony detektyw nie spocznie, póki nie rozwiąże sprawy.

Wydawnictwo Oficynka, 2015 (wyd. II)

ISBN 978-83-64307-12-6

Liczba stron: 324

Wymiary: 125 x 195 mm

Okładka: Miękka

"FABRYKA POKORY"

Berliński policjant, inspektor Ignaz Braun, przyjeżdża na krótki urlop do rodzinnego domu swej żony w Wejherowie. Nie dane jest mu jednak odpoczywać, bo w miasteczku znów dzieje się coś niedobrego. Zniknęły dwie córeczki pracownika fabryki cygar i papierosów należącej do Piotra Pokory. W sprawę zamieszani być mogą członkowie tajemniczej grupy spirytystycznej.

Wydawnictwo Oficynka, 2015 (wyd. I)

ISBN 978-83-64307-75-1

Liczba stron: 394

Wymiary: 125 x 195 mm

Okładka: Miękka