Palili, mordowali, gwałcili. Zbrodnie Armii Czerwonej na Polakach 1920-1945 (Krzysztof Drozdowski)

   Opisanie wszystkich zbrodni dokonanych przez Armię Czerwoną na Polakach w latach 1920-1945 niestety nie jest możliwe. Prawdę skrywają moskiewskie archiwa, które od samego powstania skrzętnie skrywają swoje tajemnice. W wielu przypadkach można mówić jedynie o szacunkach oraz bezdusznej statystyce, która w pełni nie oddaje rozegranych dramatów. Krzysztof Drozdowski w książce „Palili, mordowali, gwałcili. Zbrodnie Armii Czerwonej na Polakach 1920-1945” przybliża te najważniejsze, choć czasem mało znane zbrodnie sowieckiej armii na Polakach, oddając hołd wszystkim ofiarom opisywanych tragedii.

   Już na samym wstępie autor uczciwie podkreśla, że publikacja ta nie rości sobie nawet w najmniejszym stopniu miana monografii wyczerpującej temat. Już chociażby z racji rozmiaru książki, ponieważ główna jej treść obejmuje zaledwie 150 stron. Jest to stanowczo za mało, aby przedstawić ten niezwykle bolesny na nas rozdział polskiej historii choćby w skrócie. Przecież nigdy wcześniej żołnierze obcej armii nie zorganizowali wobec polskich obywateli terroru na tak ogromną skalę. Co więcej – trwającego tak długo. Dlatego niniejsza publikacja stanowi jedynie skrótowy zarys szerszego zagadnienia.

Polski plakat propagandowy z roku 1920.
Pomimo upływu lat w roku 1945 treść
plakatu wciąż była bardzo aktualna.

   Nie należy tego oceniać negatywnie. Na temat zbrodni popełnianych przez Armię Czerwoną powstało już mnóstwo publikacji i wciąż na naszym rynku wydawniczym pojawiają się nowe tytuły. Osoby chcące poszerzyć swoją wiedzę, bez trudu dotrą do opasłych tomów pisanych mniej lub bardziej naukowym językiem. Książka Krzysztofa Drozdowskiego ich na pewno nie zadowoli. Ale ma ona zupełnie inny cel i skierowana jest do zupełnie innego grona odbiorców. Głównie tych, dla których temat zbrodni wojennych jest jeszcze obcy lub do tych, którzy z polską historią zetknęli się do tej pory wyłącznie na szkolnych lekcjach. Dla tych czytelników „Palili, mordowali, gwałcili. Zbrodnie Armii Czerwonej na Polakach 1920-1945” (Fundacja Będziem Polakami) może stanowić ważny przyczynek do poznania trudnej i bolesnej przeszłości.

   Autor przedstawił najważniejsze zbrodnie popełnione przez radzieckich żołnierzy. Opisał również działania, które do nich doprowadziły. Zrobił to językiem zrozumiałym nawet dla tych, którzy z literaturą faktu nie mieli jeszcze zbyt wiele do czynienia. Jako popularyzator historii Krzysztof Drozdowski ze swojego zadania wywiązał się znakomicie. O rzeczach trudnych pisze z należytą powagą. 

   Nie sili się przy tym na wulgarność, nie epatuje drastycznymi szczegółami, nie szuka kontrowersji. Jednocześnie oddaje hołd wszystkim ofiarom sowieckich zbrodniarzy. Sprawnie prowadzona narracja pobudza bardzo silne emocje. Nie pozwala nikomu przejść obojętnie obok opisywanych wydarzeń.

   Całość została okraszona wieloma archiwalnymi fotografiami oraz – na co należy zwrócić szczególna uwagę – obszernymi cytatami źródeł. Listy, wspomnienia, rozkazy, zeznania naocznych świadków – to wszystko jeszcze bardziej pozwala poznać opisywane zbrodnie – zarówno te szeroko już do tej pory opisane, jak i te wciąż jeszcze mniej znane szerszemu gronu odbiorców – jak choćby mord na załodze pociągu pancernego „Generał Dąbrowski” z roku 1920 czy tragiczne „polskie Termopile” pod Zadwórzem, a nawet zarodnia w Przyszowicach popełniona przez Sowietów na ponad sześćdziesięciu Polakach pomiędzy 26 a 28 stycznia 1945 roku. W swojej książce Krzysztof Drozdowski opisał wszystkie najważniejsze zbrodnie popełnione w trakcie wojny polsko-bolszewickiej. To praktycznie wciąż nieznane szerzej tragedie. Poruszane jedynie w tych regionach, w których się wydarzyły. 

   Nie do końca pasuje umiejscowienie Katynia wśród zbrodni popełnionych przez Armię Czerwoną. Choć autor słusznie tłumaczy, że mord katyński nie byłby możliwy, gdyby to właśnie radzieccy żołnierze nie przekazali pojmanych polskich oficerów w ręce NKWD. Na tym jednak ich rola Armii Czerwonej się kończyła. Choć niewątpliwie bez Katynia obraz okrucieństwa Rosjan wobec Polaków może być pełny.

Krzysztof Drozdowski - pisarz, dziennikarz i historyk.
(Fot. Tygodnik Bydgoski)

   Krzysztof Drozdowski świadomie pominął w swojej książce te zbrodnie, których bezpośrednimi ofiarami nie byli ludzie. Nie będzie tu więc nic o wszelkich zniszczeniach dokonanych przez pijanych sołdatów, nie będzie nic o dokonanych przez nich kradzieżach i zaborach mienia, wywiezionego przez nich w głąb Związku Radzieckiego. 

   Trochę brakuje w tej publikacji podjęcia tematu zbrodniczej działalności sowieckich żołnierzy już po roku 1945. Dokonane przez nich morderstwa i gwałty przecież nadal się w Polsce zdarzały, choć na pewno na znacznie mniejszą już skalę – będąc jednocześnie zdecydowanie zatajane zarówno przez władze radzieckie, jak i polskie.

   Zdecydowanie nie jest to książka dla osób wrażliwych i dzieci. Autor przytacza wiele relacji naocznych świadków. Tych, którzy przeżyli zbiorowe egzekucje. Publikuje również wspomnienia kobiet które były wielokrotnie brutalnie gwałcone. Kiedy jest to tylko możliwe, korzysta przy tym z opisów ukazujących się w ówczesnej prasie. Tak aby jak najmniej ingerować w te treści. To jeszcze lepiej oddaje ducha ówczesnych czasów i okropieństwo popełnianych przez Armię Czerwoną zbrodni na Polakach.

   „Palili, mordowali, gwałcili. Zbrodnie Armii Czerwonej na Polakach 1920-1945” jest pozycją skromną ale ważną. Pobudza chęć poszerzenia wiedzy i sięgnięcia po bardziej szczegółowe źródła, które autor wymienia na końcu książki. A przede wszystkim zmusza do myślenia. Historia lubi się powtarzać. Zwłaszcza wtedy, gdy świat nie reaguje na dziejące się zło. Dowodem na to jest wciąż trwająca wojna na Ukrainie. Tam Rosjanie dokonują tych samych zbrodni, które popełniali na ziemiach polskich ich przodkowie. Bo choć czasy się zmieniają – barbarzyństwo wciąż pozostaje takie samo.

   Autor książki Krzysztof Drozdowski jest prezesem Fundacji Historycznej im. Mariana Rejewskiego, członkiem Stowarzyszenia Historyków Wojskowości oraz Towarzystwa Miłośników Miasta Bydgoszczy. Redaktor dwutygodnika „Wolna Droga” współpracuje z magazynami historycznymi „Historia bez tajemnic”, „Zbrojna Polska – Historia” oraz „Odkrywca”. Doprowadził do wznowienia przez IPN śledztwa na temat niemieckich zbrodni w Dolinie Śmierci w Bydgoszczy. Jest popularyzatorem historii oraz organizatorem spacerów historycznych. W serwisie YouTube prowadzi swój autorski kanał „Ukryte historie” oraz stronę KrzysztofDrozdowski.pl. Jest autorem kilkudziesięciu książek oraz ponad stu artykułów.

Krzysztof Drozdowski

„Palili, mordowali, gwałcili. Zbrodnie Armii Czerwonej na Polakach 1920-1945”

Fundacja Będziem Polakami, 2022.

ISBN: 978-83-962377-8-1

Liczba stron: 162

Okładka: Miękka 

Wymiary: 135 x 205 mm