niedziela, 12 listopada 2017

AK 75 - Wojciech Königsberg

   Armia Krajowa siała postrach wśród hitlerowców. Jej członkowie nawet na chwilę nie dawali o sobie zapomnieć. Wymierzali sprawiedliwość za zbrodnie popełniane na polskim narodzie, dokonywali zamachów na przedstawicieli niemieckich władz, uwalniali więźniów z rąk oprawców, niszczyli niemieckie pociągi z żołnierzami i uzbrojeniem, a także likwidowali konfidentów, kolaborantów i agentów gestapo. Wojciech Königsberg w książce „AK 75. Brawurowe akcje Armii Krajowej” przedstawia najbardziej brawurowe wyczyny polskich bohaterów przeciwko znienawidzonemu okupantowi.


Kamień i tablica pamiątkowa w pobliżu miejsca akcji „Pod Arsenałem”.
    Polscy patrioci, często bardzo młodzi ludzie obu płci, nigdy nie pogodzili się z klęską kampanii wrześniowej. Nie mieli zamiaru zginać karku przed niemieckim okupantem. Gdy polskie państwo przestało istnieć, mężczyźni i kobiety, jako żołnierze Armii Krajowej stanęli do nierównej walki. I stworzyli własne – Polskie Państwo Podziemne – największą strukturę konspiracyjną okupowanej Europy.

   14 lutego 2017 roku minęła 75. rocznica przemianowania Związku Walki Zbrojnej w Armię Krajową. Mimo że była to jedynie zmiana nazwy służąca sprawniejszemu scalaniu organizacji konspiracyjnych pod jednym dowództwem, miała znaczenie symboliczne. Od tego czasu konspiracja opierała się już nie na Związku, ale Armii, co znacznie podnosiło prestiż samej organizacji.

   Zadaniem Armii Krajowej było tworzenie struktur wojskowo-organizacyjnych na czas okupacji dla mobilizacji społeczeństwa do walki bieżącej, ochrona Polskiego Państwa Podziemnego oraz odtworzenie armii na czas otwartej walki o niepodległość, czyli przygotowanie kraju do powstania powszechnego. Działalność AK prowadzona była w dwóch formach: utworzenie struktur wojskowych i organizacyjnych na czas okupacji oraz przygotowania armii konspiracyjnej na czas otwartej walki o niepodległość.

   W latach 1942-1945 członkowie Armii Krajowej dokonali ponad 110 tysięcy większych akcji zbrojno-dywersyjnych. Nie wszystkie zakończyły się sukcesem. Czasami wynikało to z powodu popełniania ludzkich błędów, niekiedy przeszacowywano własne możliwości bojowe względem wroga. Jednak bez względu na to, czy jakakolwiek akcja zakończyła się sukcesem, czy porażka – żołnierze AK mieli pełną świadomość, że z danej akcji mogą już nie wrócić. Zdarzały się zadania mniej lub bardziej skomplikowane, ale żadna z akcji nie była łatwa. I każda kolejna mogła być ich ostatnią…

Tadeusz Zawadzki ps. „Zośka”.
Harcmistrz, podporucznik AK,
komendant Grup Szturmowych
na terenie Warszawy.
   Książka Wojciecha Königsberga „AK 75. Brawurowe akcje Armii Krajowej” (wydawnictwo Znak Horyzont) nie jest monografią naukową, o czym autor piszę we wstępie i przyznaje, że jego praca jest publikacją rocznicową i swoistym hołdem złożonym zarówno wciąż żyjącym żołnierzom AK, jak i tym, którym już między nami nie ma. Z okazji 75. Rocznicy przemianowania ZWZ na AK, Königsberg przedstawia 75 najbardziej brawurowych akcji tejże organizacji. Po jednym wydarzeniu na każdy rok, który minął od jej powstania. Dobór akcji jest tutaj czysto subiektywny, a jej opisy na pewno nie wyczerpują tematu. Są jednak doskonałą próbą przedstawienia działań AK w sposób skondensowany, tak by zwłaszcza młodzi czytelnicy, którzy dopiero zaczynają swoja przygodę z historią Polski, mieli doskonałą okazję do zapoznania się z wieloma akcjami, o których nigdy wcześniej nie słyszeli. Co prawda, nie mogło w książce zabraknąć opisów tak znanych wydarzeń, jak likwidacja Franza Kutschery, rozbicie więzienia w Pińsku, czy legendarna akcja „Pod Arsenałem” – jednak zdecydowana większość opisanych przez Wojciecha Königsberga operacji znana głównie historykom od lat zajmujących się tym tematem.


   Książka podzielona jest na 9 rozdziałów. Autor podzielił akcje AK właśnie na 9 kategorii, choć i tutaj podział nie jest do końca oczywisty. Niektóre działania opisane w jednym rozdziale, można bez trudu przypisać do innego. Najwięcej (14 akcji) znalazło się w dziale poświęconym likwidacji przedstawicieli niemieckiego aparatu terroru. Działania tego typu najmocniej oddziaływały na świadomość Niemców i sprawiały, że żaden z oprawców nie mógł czuć się bezpieczny. Czytelnicy znajdą tu operacje zarówno udane, jak i 4 zakończone klęską – między innymi próby zamachu na Hansa Franka czy doktora Ludwiga Fischera, gubernatora dystryktu warszawskiego.

   Pozostałe rozdziały zawierają od 5 do 9 akcji, a przeczytamy kolejno o niszczeniu sprzętu wojskowego, dywersji na kolei, likwidacji zdrajców i konfidentów, uwalnianiu więźniów, o akcjach zaopatrzeniowych, opanowywaniu przez AK terenu oraz punktów oporu. Ostatnie dwa rozdziały poświęcone zostały działaniom wywiadowczym oraz operacjom, które autor nazywa „działaniami innego typu”.

   Książka „AK 75. Brawurowe akcje Armii Krajowej” oparta została przede wszystkim na relacjach uczestników, zarówno tych wykorzystanych w literaturze przedmiotu, jak i do tej pory nieznanych szerszemu odbiorcy. Autor często w narrację wplata wypowiedzi świadków. Wojciech Königsberg wykorzystał również materiały znajdujące się w kilkunastu archiwach, różnego typu instytucjach oraz u osób prywatnych. W książce znalazły się także teksty z prasy przedwojennej, konspiracyjnej oraz niemieckiej. 

Wojciech Königsberg.
   Na końcu opisu każdej z operacji znajdują się informacje oraz zdjęcia dotyczące miejsc pamięci, związanych z opisywaną akcją. Najczęściej są to pomniki oraz tablice pamiątkowe, niekiedy groby dowódców. W przypadku, gdy brak stricte pomnikowego upamiętnienia, wskazane zostały inne formy kultywowania pamięci, takie jak filmy, strony internetowe lub inicjatywy społeczne.

   Wojciech Königsberg jest absolwentem historii na Uniwersytecie Zielonogórskim. Zajmuje się dziejami AK, ze szczególnym uwzględnieniem akcji zbrojnych, cichociemnych oraz kontrwywiadu. Autor kilku książek, w tym pracy pt. „Droga Ponurego. Rys biograficzny majora Jana Piwnika” (2011, 2014) oraz współautor „Wielkiej Księgi Armii Krajowej” (2015). Zdobywca Nagrody im. Prof. Tomasza Strzembosza dla autora najlepszej debiutanckiej lub drugiej w karierze książki dotyczącej najnowszej historii Polski (2012). Publikował między innymi: w „Polityce”, „Polsce Zbrojnej” oraz „Wirtualnej Polsce”. Współtworzy blog historyczny „Wokół Wykusu”.

Wojciech Königsberg 
„AK 75. Brawurowe akcje Armii Krajowej”
ISBN: 9788324042326
Liczba stron: 480
Okładka: Twarda
Wymiary: 165 x 232 mm

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz