Tkanina z Bayeux. Opowieść wysnuta (Michael Lewis, David Musgrove)

   Tkanina ta przetrwała już wiele lat. Z pewnością jest jedną z piękniejszych form, w jakich można przekazać ważną wiedzę. Na materiale zobrazowano rok 1066, w którym miała miejsca bitwa pod Hastings z udziałem zwycięzcy, Wilhelma I Zdobywcy. Widać na nim również klęskę anglosaskiego króla Harolda II, umierającego od gradu strzał konnicy wroga. Książka „Tkanina z Bayeux. Opowieść wysnuta” Michaela Lewisa i Davida Musgrove’a w sposób niezwykle interesujący opowiada historię intryg politycznych, skrajnej przemocy, a nawet odważnej nagości, nie zapominając także o przedstawieniu kontekstu tego pięknego i dramatycznego dzieła.

   Tkanina z Bayeux (ang. Bayeux Tapestry, fr. Tapisserie de Bayeux) – ręcznie haftowane płótno przedstawiające podbój Anglii przez Wilhelma I Zdobywcę i bitwę pod Hastings w 1066 roku. Jest na niej wszystko, co tylko może mieć związek z tym wydarzeniem – intryga polityczna, skrajna przemoc, zwroty akcji i nagość. Ludzie i zwierzęta. Broń oraz ówczesne budowle. Całość czasami okraszona podpisami, niekiedy bardzo tajemniczymi. 

   Zabytek ten przekazał potomnym dramatyczną opowieść o końcu rządów ostatniego anglosaskiego króla Anglii i zastąpieniu go na tronie przez normańskiego wroga. Tkanina składa się łącznie z 58 scen. Stanowi bez wątpienie wspaniałe dzieło sztuki o ogromnej wartości, ale jest to także jedno z najcenniejszych źródeł historycznych związanych z podbojem Anglii przez Normanów. Zawiera co prawda niewiele odniesień do codziennego życia ale bardzo szczegółowo przedstawia ówczesną broń, ubiór oraz taktyki bitewne – co miało fundamentalne znaczenie dla poznania uzbrojenia wojowników z połowy XI wieku.

   Książka „Tkanina z Bayeux. Opowieść wysnuta”, autorstwa Michaela Lewisa i Davida Musgrove’a jest wielką monografią. Przestawia słynną tkaninę w sposób, jaki chyba nikt jeszcze do tej pory nie zaprezentował. Krok po kroku opisuje każdą z wyhaftowanych scen. Wyjaśnia zagadkowe sceny, obala fałszywe teorie oraz interpretuje symbolizm zawarty w całej powieści. A jednocześnie doskonale ilustruje wiele omawianych przez autorów wątków. 

   Ogromną zaletą książki jest bez wątpienia jej albumowe wydanie. Pozwoliło to na zaprezentowanie czytelnikom 130 barwnych fotografii, wśród których zdecydowaną większość stanowią szczegółowe reprodukcje scen wyhaftowanych na Tkaninie z Bayeux. Dzięki temu możemy na własne oczy przekonać się o wspaniałości tego cennego średniowiecznego zabytku. Każdy haft jest tutaj doskonale widoczny, a wiele szczegółów wcześniej trudno było dostrzec w innych publikacjach. Zauważalne są wszelkie ubytki i błędy. Bez trudu można określić kolory i znaleźć miejsca, które uległy później najróżniejszym naprawom i rekonstrukcją.

   Twarda oprawa i wysokiej jakości papier na pewno miały wpływ na cenę książki, ale już po przejrzeniu kilku pierwszych stron, każdy z czytelników zorientuje się, że takie wydanie warte jest dołożenia kilku złotych (na stronie księgarni internetowej TaniaKsiążka.pl można nie tylko zakupić książkę po okazyjnej cenie, ze sporą zniżką - ale również znaleźć wiele innych interesujących tytułów związanych ze średniowieczną historią). Pominąć nie można tutaj również faktu, że na końcu książki zaprezentowana jest cała Tkanina, która w rzeczywistości mierzy około 70 metrów.

   „Tkanina z Bayeux. Opowieść wysnuta” to nie tylko książka o tym czym jest Tkanina, ale także czym o na nie jest. Autorzy sprawnie rozprawiają się z wieloma mitami, jakie przez wieki narosły wokół Tkaniny. Z aptekarską precyzją – opierając się na wielu źródłach historycznych – krok po kroku omawiają najważniejsze kwestie – kiedy powstała, kto ją wykonał, z czego. Odpowiadają na pytanie dlaczego jej oficjalna nazwa nie do końca jest prawidłowa i na ile dzisiaj Tkanina jest dziełem oryginalnych wykonawców, a na ile późniejszych konserwatorów. Pomiędzy swoje wywody plątają nieznane szerzej ciekawostki i niczym prawdziwi detektywi próbują podejmować własne śledztwo, aby wyjaśnić to, co stanowi dziś niewiadomą. 

   Książkę czyta się z zapartym tchem i trudno tak właściwie oderwać się od lektury. Nie ma w niej dłużyzn czy popularnych ostatnio wypełnień w postaci nic nie wnoszących do historii wątków pobocznych, byleby tylko dodać do objętości kilka stron więcej. Michael Lewis i David Musgrove z oczywistych względów skupiają się głównie na opisie Tkaniny. Tworzą przy tym wciągającą opowieść historyczną o jednym z najważniejszych wydarzeń w historii Anglii. 

   Osobne miejsce poświęcają także spuściźnie, jaką pozostawiła po sobie Tkanina z Bayeux. Nie mogło również zabraknąć miejsca na przypomnienie wszystkich najważniejszych prac związanych z ratowaniem zabytku, jego odrestaurowaniem oraz błędów, jakie popełniali ludzie starający się uratować haft – co powodowało to na przykład znikanie niektórych inskrypcji lub zamianę włóczni w ręku rycerza na… strzałę wbitą w jego oko. 

   Najważniejszym wnioskiem autorów jest podkreślenie, że choć wiemy dziś o Tkaninie bardzo wiele, to wciąż nie wiemy wszystkiego. Nadal pozostają do rozwiązania zagadki, nad którymi od dawna głowią się badacze. Nie zmienia to jednak faktu, że ich książka stanowi niezwykłą podróż w czasie. Zachwyca drobiazgami i zaskakuje szczegółami. Dla miłośników historii średniowiecznej Anglii na pewno jest to pozycja więcej niż obowiązkowa. Podobnie jak dla czytelników w ogóle zainteresowanych średniowiecznymi artefaktami i sztuką. 

   Do tej pory polscy czytelnicy nie mieli jeszcze okazji do tak szczegółowego zapoznania się z historią Tkaniny z Bayeux. Najwyższy więc czas nadrobić wszelkie zaległości i zanurzyć się w średniowieczny świat królów i rycerzy oraz poczuć bitewny kurz pojedynku, w którym mógł być tylko jeden zwycięzca. Ocena książki może być tylko jedna - zdecydowane 10/10! Polecamy!

OCENA:

🌟 🌟 🌟 🌟 🌟 🌟 🌟 🌟 🌟 🌟

Michael Lewis, David Musgrove 

„Tkanina z Bayeux. Opowieść wysnuta”

Wydawnictwo PIW, 2022.

ISBN: 978-83-8196-390-9

Liczba stron: 350

Okładka: Twarda

Wymiary: 160 x 240 mm

Egzemplarz recenzencki otrzymany z księgarni internetowej TaniaKsiazka.pl