Mitologia w obrazach

   Ludzie od zawsze zadawali pytania. Zastanawiali się jak powstał świat i jak zrodził się pierwszy człowiek oraz jakie jest miejsce człowieka w funkcjonowaniu świata. Mitologia próbowała na te pytania odpowiedzieć. Z niej czerpano wiedzę na temat tego, co otaczało starożytnych mieszkańców Grecji. Przyczyniła się też do powstania różnych norm społecznych i etycznych, których ludzie starali się przestrzegać. „Mitologia w obrazach” Aleksandry Klęczar oraz Agnieszki Fulińskiej to skarbnica wiedzy na temat mitologii i jej znaczenia zarówno w starożytności, jak i w czasach nam współczesnych.

Obraz Williama-Adolphe'a Bouguereau
"Penelopa" ilustruje rozdział poświęcony
opowieści o wojnie trojańskiej.

   Opowieści o starożytnych greckich bogach i herosach, zebrane w zbiór mitów, próbowały wyjaśnić to, czego człowiek nie był w stanie zrozumieć i wytłumaczyć. Tak zrodziły się mity o bogach i herosach – z ich zaletami i wadami, z ich miłością i nienawiścią. Bogowie nie byli idealni. Mieli swoje tajemnice i mroczną stronę. Zupełnie jak ludzie. Może tylko nieco odważniej to okazywali. Często bezlitośnie, zarówno względem siebie samych, jak i w stosunku do zwykłych śmiertelników. Najstarszymi źródłami wiedzy o mitologii greckiej są dzieła Homera i Hezjoda. Mitologia stymulowała twórczość artystyczną do tego stopnia, że ciągle pojawiały się nowe wątki, odzwierciedlające relacje zachodzące między człowiekiem i bogami; służyły one głównie do określenia granic, których śmiertelnikom nie było wolno przekraczać.

   Mitologia grecka, poprzez mitologię rzymską, która z niej wiele zaczerpnęła, weszła do dziedzictwa kultury europejskiej i jest w dalszym ciągu obecna w różnych przejawach życia społecznego. Dziś traktujemy mitologię grecką jako coś bajkowego. Jednak dla samych starożytnych Greków opowieści o ich bogach i ich losach były jak najbardziej realne. Traktowali je jak część swojej historii, z którą niewielu starało się polemizować.

"Afrodyta z Knidos" dłuta Praksytelesa z roku
ok. 360 p.n.e. nie dotrwała do naszych czasów.
Zachowało się jednak wiele kopii tego posągu,
między innymi dłuta Ippolito Buzzi (1562–1634).

   Sztuka, a zwłaszcza malarstwo, o tematyce zaczerpniętej z mitologii greckiej i rzymskiej ukształtowała się już w czasach antycznych. Poprzez średniowiecze i późniejszą nowożytność przybierała różne znaczenia. Czasami stawała się próbą wyrażenia tęsknoty za światem idealnym, gdzie człowiek nie utracił jeszcze swojej jedności z naturą. Innym razem była jedynie instrumentem propagandy politycznej. Często malarstwo mitologiczne ilustrowało treści filozoficzne, etyczne i estetyczne oraz odważnie wyrażała fascynację człowieka erotyczną zmysłowością.

   W wyjątkowym albumie „Mitologia w obrazach” Aleksandry Klęczar i Agnieszki Fulińskiej (Wydawnictwo IBIS) zręcznie łączą się te dwa elementy – mitologia i sztuka. Obrazy największych malarzy stanowią doskonałą ilustrację do wyjątkowych tekstów, które prowadzą czytelników przez świat starożytnych bogów.

    Przygodę z mitologią zaczynamy (nie może być inaczej) od poznania mitu o stworzeniu świata oraz narodzenia bogów olimpijskich. Zręcznie skonstruowane opowieści zawierają wiele barwnych ciekawostek. Sprawia to, że znane wszystkim mity nabierają całkiem nowych kolorów. W kolejnych rozdziałach poznamy tytanów, pierwszych ludzi oraz ich wzajemne relacje. Następnie autorki prezentują bogów olimpijskich, dzieje Heraklesa, opowieści z Aten. Z każdym kolejnym tematem czytelnicy zagłębią się opowieści o postaciach znanych z wielu filmów i seriali, które garściami czerpały inspirację z mitologii. Będzie zatem o Jazonie i wyprawie Argonautów, o słynnej wojnie trojańskiej, Odyseuszu i łowach kalidońskich. Historie z Koryntu, Argolidy, ze Sparty i z Teb. Część „grecka” poprowadzi, poprzez dzieje Eneasza, w stronę części „rzymskiej”, w której poznamy mity na temat powstania Rzymu oraz wielu legend z nim związanych. Tekst o panteonie rzymskich bogów zwinnie dopełnia całość poświęconą przytoczonym w albumie mitom – ale to nie wszystko, co czeka czytelników. Na końcu książki znajduje się bowiem swoiste kompendium wiedzy o czasach starożytnych.

   W bardzo przejrzysty i czytelny sposób autorki zaprezentowały związki mitologii z językiem współczesnym. Kulturze antycznej zawdzięczamy wiele nazw własnych oraz ogromną ilość związków frazeologicznych (najpopularniejsze z nich zostały w książce wyjaśnione) i cytatów. Nie zawsze zdajemy sobie sprawę z ich pochodzenia, a tymczasem (jak się przekonamy) spora ich ilość wywodzi się z greckiej lub rzymskiej mitologii.

    Dodatkiem jest część poświęcona znaczeniom imion i nazw, które spotkać możemy w mitach. Skąd wzięło się imię Zeusa, Hery, Posejdona i wielu innych postaci, które w XX wieku na stałe wpisały się nasza popkulturę.

"Dirce chrześcijańska" - wielkoformatowy obraz olejny polskiego malarza akademickiego Henryka Siemiradzkiego.
Dzieło zostało ukończone w Rzymie, w roku 1897. Obecnie znajduje się w zbiorach Muzeum Narodowego w Warszawie.

   Album „Mitologia w obrazach” kończy spis dzieł sztuki antycznej, które można podzielić na dwie kategorie: słynne dzieła starożytności, o których wiemy ze źródeł, a które nie zawsze dotrwały do czasów współczesnych, oraz zachowane do dziś oryginalne zabytki różnej wartości artystycznej, dające pojęcie przedstawieniach postaci i zdarzeń mitycznych w sztuce. Spośród bogatej twórczości epok późniejszych, nawiązującej do tematyki mitologicznej, wybrane zostały dzieła największych artystów, przedstawiające najwyższą wartość artystyczną.

   „Mitologia w obrazach” to wyjątkowy album. W jednym miejscu zebrane zostały wszystkie najważniejsze tematy poświęcone mitologii. Najwyższa jakość druku, kredowy papier i doskonałej jakości ilustracje sprawiają, że album ten bez wątpienia jest jedną z najbardziej interesujących pozycji z gatunku „albumów tematycznych”. Z całą pewnością stanie się ozdobom domowych bibliotek zarówno miłośników mitologii Greków i Rzymian, jak i pasjonatów sztuki.

Aleksandra Klęczar, Agnieszka Fulińskia

„Mitologia w obrazach”

Wydawnictwo IBIS, 2018

ISBN: 978-83-65952-52-3

Liczba stron: 360

Okładka: Twarda

Wymiary: 240 x 337 mm