Krzyżowcy. Epicka historia wojen o Ziemię Świętą

   Przez stulecia chrześcijanie i muzułmanie żyli obok siebie – czasem w stanie wojny, a czasem w pokoju. Dopiero zajęcie Jerozolimy przez wojska chrześcijańskie w roku 1099 rozpaliło tlący się między nimi konflikt. Rozpoczęła się era krucjat – wojen religijnych trwających przez najbliższe kilkaset lat. Każda ze stron konfliktu zapamiętała go inaczej. Brytyjczyk Dan Jones w swojej najnowszej książce zatytułowanej „Krzyżowcy. Epicka historia wojen o Ziemię Świętą” dociera do wielu relacji i tworzy z nich niezwykle pełny i wielowymiarowy obraz tej epoki, widziany oczami wszystkich stron świętej wojny…

Zosia z Wołynia - Mateusz Madejski

 

   

   Życie tej kobiety to historia XX-wiecznej Polski w pigułce. Pochodząca z Wołynia Zofia doświadczyła wszystkich możliwych rodzajów wojennego piekła. Po kilku dziesięcioleciach postanowiła wrócić wspomnieniami do swoich tragicznych przeżyć. O swoim losie opowiedziała wnukowi. Mordy UPA, niemieckie transporty, uratowanie żydowskiego dziecka i nowe życie na Ziemiach Odzyskanych – dziennikarz Mateusz Madejski w książce „Zosia z Wołynia” przedstawił trudną rozmowę z własną babcią, ukazując tym samym wiele tajemnic i tragicznych wydarzeń, jakich doświadczało wiele polskich rodzin.

Targi Książki Historycznej Online: 26-29 listopada 2020

   Każdego roku, na przełomie listopada i grudnia, odbywały się w Warszawie Targi Książki Historycznej. Zawsze były one dużym wydarzeniem kulturalnym, cieszącym się niesłabnącym zainteresowaniem czytelników. Niestety w tym roku wirus pokrzyżował plany organizatorom, a miłośnikom książek udaremnił spotkanie z ich ulubionymi autorami. Jeśli nie możecie udać się w tym roku na swoje ulubione targi, Wydawnictwo Replika postanowiło sprawić, aby Targi Książki Historycznej przyszły do Was...

Wojna Iwana. Życie i śmierć w Armii Czerwonej 1939-1945

  Dla własnych dowódców szeregowi żołnierze Armii Czerwonej byli jedynie mięsem armatnim. Dla swoich wrogów – podludźmi. Sowiecka propaganda przez dziesięciolecia czyniła z nich ludzi bez skazy, oddanych ojczyźnie i partii. Podbita ludność widziała w nich zwykłych bandytów i gwałcicieli, wiecznie pijanych i skorych do zabijania cywilów. W książce „Wojna Iwana. Życie i śmierć w Armii Czerwonej 1939-1945” Catherine Merridale na podstawie bogatego zbioru unikatowych źródeł kreśli prawdziwy obraz sowieckiego żołnierza, który sam niewiele rozumiał i był tylko narzędziem w rękach swoich przełożonych.

Przy stole z królem. Jak ucztowano na królewskim dworze

   Historia przedstawia królów i królowe głównie poprzez bohaterskie lub haniebne czyny, których dokonali, przez podejmowane przez nich decyzję, a także przez ich zwycięstwa oraz porażki. O ich codziennych zwyczajach mówi się już znacznie mniej. Jeszcze rzadziej możemy dowiedzieć się co jedli. I właśnie tym ostatnim zainteresowała się Wika Filipowicz w swojej książce „Przy stole z królem. Jak ucztowano na królewskim dworze”. Przedstawiając sylwetki jedenaściorga władców z różnych krajów i epok – zagląda głównie do ich kuchni. Patrzy także wprost na ich talerze. Władców przedstawia jako smakoszy, którymi i my jesteśmy.

Igły. Polskie agentki, które zmieniły historię

   Arystokratki, żony dyplomatów, troskliwe panie domu. Z pozoru nie różniły się niczym od innych kobiet. Jednak to tylko pozory. Gdy okazało się to konieczne,  potrafiły wykazywać się odwagą większą niż niejeden mężczyzna. Walczyły nie tylko z bronią w ręku, ale także sprytem, wykorzystywanym do zdobywania i przekazywania tajnych informacji, od których zależały losy wojny i życie milionów niewinnych ludzi. Polki od urodzenia oraz kobiety, dla których Polska stała się nową ojczyzną. Marek Łuczyna w książce „Igły” przedstawia dziesięć polskich agentek, które zmieniły historię...

Pożegnanie z diabłem i czarownicą. Wierzenia ludowe

   Diabły, biesy, szatany... Czarownice, wiedźmy, strzygi... Choć ich nazwy bywały różne w zależności od regionu – towarzyszyły ludziom od wieków. Zawsze wzbudzały nie tylko emocje, ale i prawdziwe przerażenie tych, którzy wierzyli w ich istnienie. Bohdan Baranowski – wybitny polski badacz i historyk – w swojej kultowej już książce „Pożegnanie z diabłem i czarownicą. Wierzenia ludowe” podjął próbę racjonalnego wyjaśnienia przyczyn przypisywania tym postaciom piekielnych i upiornych mocy. Nasze ludowe zabobony i wierzenia jeszcze nigdy nie zostały opisane w tak ciekawy i barwny sposób.

Ludobójstwa Stalina - Norman M. Naimark

   Józef Stalin był odpowiedzialny za śmierć milionów obywateli Związku Sowieckiego oraz innych państw. Ludzie ginęli w egzekucjach, umierali w wyniku pracy przymusowej, deportacji czy z głodu. Profesor Norman M. Naimark, porównując stalinowskie zbrodnie z innymi ludobójstwami, stara się w książce „Ludobójstwa Stalina” wytłumaczyć, w jaki sposób Stalin stał się bezlitosnym mordercą. Podkreśla przy tym osobistą odpowiedzialność, jaką ponosił dyktator za przestępstwa, które z jego woli popełniały sowieckie służby. Odpowiada też na kontrowersyjne pytanie: czy w świetle prawa zbrodnie popełnione przez Józefa Stalina można uznać za ludobójstwo?

Obława na wyklętych. Polowanie bezpieki na Żołnierzy Niezłomnych

   Żołnierzy wyklętych tropiono dniami i nocami,  niczym żywe zwierzęta, zawiązując kolejne koalicje i zgrupowania operacyjne. Nieustępliwie, bezlitośnie i metodycznie ich pacyfikowano, a później zabijano w nierównej walce lub skrycie mordowano gdzieś w więziennych lochach. Ich ciała bezczeszczono i porzucano w leśnych jamach, przydrożnych rowach, chaszczach i kniejach. Wielu z nich kończyło swój żywot w bezimiennych dołach cmentarnych. Tadeusz M. Płużański w książce „Obława na wyklętych. Polowanie bezpieki na Żołnierzy Niezłomnych” opisuje ich walkę oraz ofiarę krwi, jaką ponieśli w obronie Polski przed sowietyzacją.

Rozdarty kontynent. Europa 1950-2017

   Większość Europejczyków żyje dziś w poczuciu pokoju i wolności, jednak historia kontynentu europejskiego, od końca drugiej wojny światowej do czasów nam współczesnych, stanowi mieszankę zarówno wielkich sukcesów oraz osiągnięć, jak i poważnych rozczarowań, a nawet większych lub mniejszych katastrof. Zmienne losy Europy pod wieloma względami przypominają krętą drogę, wijącą się gdzieś pomiędzy strachem z początku zimnej wojny, a niepewnością kryzysu, jaki dopadł nasz kontynent w ostatniej dekadzie. Ian Kershaw w swojej książce „Rozdarty kontynent. Europa 1950-2017” próbuje odpowiedzieć na pytanie: co składa się na bilans historii Europy w ostatnich 70 latach.

Bestie Bandery. Kaci Małopolski Wschodniej

   Tereny Małopolski Wschodniej i Lubelszczyzny stanowiły kolebkę ukraińskich nacjonalistów. Stąd pochodziła największa ilość morderców, którzy przeświadczeni o własnej wyższości, z ogromnym sadyzmem dawali upust swym zbrodniczym instynktom, uczestnicząc w wielu rzeziach ludności polskiej. Marek A. Koprowski w swojej książce „Bestie Bandery. Kaci Małopolski Wschodniej” zadaje ostateczny kłam oficjalnej propagandzie ukraińskiej, kreującej przedstawionych zbrodniarzy na narodowych bohaterów. Pozwala też zrozumieć kim tak naprawdę byli kaci Polaków. I dlaczego nienawidzili swoich polskich sąsiadów...

Laura Secord - boso na ratunek

   W roku 1813 Amerykanka Laura Secord udała się w pełną niebezpieczeństw wędrówkę, aby ostrzec dowódcę brytyjskiego oddziału przed zbliżającym się atakiem jej rodaków. Trzymając się z dala od głównej drogi, aby uniknąć schwytania przez żołnierskie patrole – samotnie pokonała 27 kilometrów przez lasy, bagna i potoki. Zmęczona i poraniona, ostatnie godziny szła boso. I choć jej heroiczny wyczyn przeszedł do legendy, postać Laury Secord nie jest dziś oceniana przez historyków jednoznacznie. Dla Kanadyjczyków kobieta stała się jedną z największych bohaterek narodowych, której stawiano pomniki. W świadomości Amerykanów długo pozostawała zdrajczynią, która po wojnie o niepodległość porzuciła swój kraj i współpracowała ze znienawidzonymi przez nich ówcześnie Brytyjczykami. Ale nawet najwięksi wrogowie zgodnie docenili jej determinację i odwagę…

REPLIKA w mroku historii #1: Trzecia Rzesza

  Książki poświęcone historii drugiej wojny światowej od dawna cieszą się wielkim i niesłabnącym zainteresowaniem licznych czytelników. Wydawnictwo Replika jako jedno z wiodących obecnie w Polsce wydawnictw, posiada bardzo bogatą ofertę pozycji z gatunku literatury faktu – w tym najciekawsze tytuły przybliżające temat niemieckiej Trzeciej Rzeszy. W naszym nowym cyklu „REPLIKA w mroku historii” proponujemy zestawienie pięciu jakże odmiennych, a jednocześnie niezwykle ciekawych pozycji przedstawiających historię jednego z największych zbrodniczych reżimów XX wieku – nazistowskich Niemiec. 

Księża z Katynia - Patryk Pleskot

   Najpierw powołał ich Bóg, potem zrobiła to ojczyzna. W polskim wojsku, w chwili wybuchu drugiej wojny światowej, służyli duchowni wielu wyznań. Wątpiącym dodawali otuchy, zmuszonym do zabijania swoich wrogów odpuszczali grzechy, umierającym udzielali ostatniego namaszczenia. I razem z nimi zostali wywiezieni przez Sowietów po agresji Armii Czerwonej na Polskę. Patryk Pleskot w swojej książce „Księża z Katynia” przybliża sylwetki kilkunastu księży, którzy podzielili los tysięcy polskich oficerów w Katyniu. Opisuje ich różne drogi życiowe i jeden wspólny, tragiczny los – zakończony strzałem w tył głowy, w katyńskim lesie…

Skrzydła we krwi - Nina Britton Boyle

   303 Dywizjon Myśliwski im. Tadeusza Kościuszki okazał się najskuteczniejszą jednostką myśliwską RAF w czasie powietrznej bitwy o Anglię. Polscy piloci latali, walczyli i krwawili ramię w ramię z Anglikami, aby zatrzymać Niemców z dala od brzegów Wielkiej Brytanii, podczas gdy ich ojczyzna była rozrywana na strzępy. Nina Britton Boyle w książce „Skrzydła we krwi” oddaje Polakom należną im część, prezentując ich dokonania w sposób niezwykle przystępny. Przedstawia także sylwetki kilkudziesięciu pilotów oraz ich niezwykłe, osobiste wspomnienia, obok których żaden czytelnik nie pozostanie obojętny.

Ja nie mam duszy. Sprawa Barbary Ubryk

   Zamurowane małe okno, brak mebli, strzępki porozrywanej słomy służące za materac, a przede wszystkim naga, wychudzona kobieta z obłędem w oczach – to ujrzeli policjanci po wejściu do jednej z cel w krakowskim klasztorze Karmelitanek Bosych. Siostrę Barbarę Ubryk przetrzymywano w tym nieogrzewanym, wypełnionym smrodem odchodów pomieszczeniu ponad dwadzieścia lat. Pomimo dowodów obciążających przełożone zakonnicy śledztwo w sprawie jej przetrzymywania zostało umorzone. Natalia Budzyńska w książce „Ja nie mam duszy. Sprawa Barbary Ubryk”  przedstawia jeden z największych kościelnych skandali, którym 150 lat temu żyła cała Polska.

W kręgu upiorów i wilkołaków. Demonologia słowiańska

   Przedchrześcijańskie wierzenia religijne są jednym z najbardziej niejasnych zagadnień naszej rodzimej przeszłości. O religii Słowian nie wiadomo zbyt wiele. Wszyscy jednak znamy takie demony jak strzygi, wąpierze, kikimory, dziwożony i południce. Kim były i co groziło ludziom z ich strony? Jakie były sposoby, by się przed nimi ustrzec? Wybitny znawca tematu Bohdan Baranowski dokonuje szczegółowej analizy wszelkich demonicznych istot występujących w mitologii słowiańskiej. „W kręgu upiorów i wilkołaków. Demonologia słowiańska” to wyjątkowe i kompletne źródło ludowych wierzeń i podań zabobonnych mieszkańców wsi.

Dzikie dziecko - historia Victora z Aveyron

   W roku 1799 w południowej Francji trzech myśliwych schwytało dzikie dziecko. Było brudne, nagie i przestraszone. Nie miało więcej niż dziesięć lat. Mieszkało samotnie w lesie i żywiło się tym, co znalazło lub upolowało. Jego ciało pokrywały liczne blizny oraz rany, których znaczna część wydawała się być zadana przez innych ludzi. Zamiast mówić – chłopiec warczał niczym zwierzę. Swoim wyglądem budził zarówno przerażenie, jak i ciekawość miejscowej ludności. Został zapamiętany jako Victor z Aveyron. Wielu ówczesnych pedagogów i psychiatrów zastanawiało się czy dzikie dziecko może zostać skutecznie ucywilizowane. Dokonywane przez najlepszych specjalistów próby uczynienia z dzikusa pełnoprawnego członka społeczeństwa trwały kilka lat i okazały się znacznie trudniejsze niż początkowo sądzono...

   Dzikie dzieci, zwane też czasami „dziećmi wilczymi” znane są dziś z literatury, filmów i legend. Egzystujące w społecznej izolacji, wychowywane przez zwierzęta znajdowane były w najdalszych zakątkach świata. Łączył ich strach przed ludźmi, nieumiejętność mówienia oraz brak norm społecznych. Schwytany w roku 1799 Victor z Aveyron uważany jest dziś za ostatni potwierdzony przypadek odnalezienia dzikiego dziecka w Europie. Czy jednak rzeczywiście Victor był dzikusem wychowanym samotnie wśród zwierząt, z dala od ludzi? A może tylko upośledzonym umysłowo chłopcem pozostawionym przez rodziców w lesie na pewną śmierć, krótko przed jego odnalezieniem? 

Nie tylko husaria. Nieznane oblicze polskiej armii

   Husaria - uzbrojeni w kopie skrzydlaci jeźdźcy to największa duma polskiego oręża. Uważani są powszechnie za najwspanialszą i najskuteczniejszą polską formację wojskową. Jednak obok nich na polach bitew nie brakowało innych zabójczo skutecznych żołnierzy gotowych dumnie walczyć, godnie przelewać krew za ojczyznę, ale przede wszystkim zwyciężać. Radosław Sikora w książce „Nie tylko husaria” oddaje sprawiedliwość innym formacjom, które obok husarii broniły interesów I Rzeczypospolitej. Autor przypomina ich największe sukcesy. Oddaje głos wszystkim tym, o których historia zapomniała lub milczy...

Noc, która się nie kończy. Historia obozów koncentracyjnych

   Historia obozów koncentracyjnych nie zaczyna się wraz z nastaniem ideologii nazistowskiej i nie kończy się wyzwoleniem Auschwitz. Pierwszy obóz powstaje poza Europą, gdy Adolf Hitler ma zaledwie siedem lat. Kolejne pojawiają się na sześciu kontynentach, w niemal każdym kraju. Od ponad 100 lat nie nastał moment, w którym mapa świata byłaby od nich całkowicie wolna. Dziś nadal działają. Trafiają do nich ludzie pozbawieni prawa do sprawiedliwych procesów. Amerykańska dziennikarka Andrea Pitzer w książce „Noc, która się nie kończy. Historia obozów koncentracyjnych” przedstawia ich obraz od narodzin koncepcji aż do teraźniejszości.

Księga papieży - Kazimierz Dopierała

   Dzieje papiestwa są zarówno burzliwe, jak i niezwykle fascynujące, gdzie walka o szczytne idee splatała się z cynicznymi rozgrywkami o władzę. W tej grze każdy błąd mógł kosztować bardzo wiele. Na Tronie Piotrowym zasiadali różni ludzie, i ci o życiorysach chwalebnych, i ci niewolni od ludzkich wad. Byli też papieże całkowicie niegodni tego urzędu. „Księga papieży” to owoc wielu lat pracy profesora Kazimierza Dopierały. Stanowi monumentalne opracowanie biogramów wszystkich papieży i antypapieży, chronologicznie przedstawiając zwierzchników Kościoła, poczynając od świętego Piotra, na obecnym papieżu Franciszku kończąc.

George Brinski - Polak, który zastąpił prezydenta USA

   Gdy w roku 1861 w Stanach Zjednoczonych rozpoczęła się wojna secesyjna, nie wszyscy Amerykanie gotowi byli wziąć w niej udział, wypełniając tym samym swój patriotyczny obowiązek. Zwłaszcza jeśli znali wpływowych ludzi i byli bogaci. Jedną z takich osób był przyszły dwukrotny prezydent USA Stephen Grover Cleveland, który za kilkaset dolarów znalazł sobie zastępstwo w osobie ubogiego imigranta z Polski. George Brinski wojnę przeżył, ale jej skutki odczuwał do końca swoich dni. Oto historia biednego Polaka, który poszedł walczyć, aby nie musiał tego robić bogaty Amerykanin…

Książka Roku 2019

   Literatura faktu od wielu lat cieszy się niesłabnącą popularnością wśród wszystkich miłośników historii. Lista poruszanych w nich tematów wydaje się być nieograniczona. W ubiegłym roku opublikowaliśmy recenzje pół setki tytułów. Jak to zwykle bywa – ich poziom okazał się bardzo zróżnicowany. Po które tytuły według nas warto sięgnąć?

   Po raz pierwszy przedstawiamy Wam listę dziesięciu najlepszych książek historycznych, wybranych spośród tych, których recenzje ukazały się na naszym blogu w roku 2019.