Cztery siostry - Helen Rappaport

  O tragicznych losach ostatnich Romanowów powstała niezliczona ilość publikacji. Kilkaset książek i całe mnóstwo filmów sprawiło, że dziś wydawać się może, iż w tej historii nie można już napisać nic więcej. Otóż można, co udowadnia Helen Rappaport w swojej książce "Cztery siostry. Utracony świat ostatnich księżniczek z rodu Romanowów", która jest fascynującym i wyczerpującym studium życia czterech córek cara Mikołaja II. Do tej pory historycy przedstawiali je jako bohaterki drugoplanowe - teraz opowieść o Oldze, Tatianie, Marii i Anastazji, po raz pierwszy, rozbrzmiewa ich własnym głosem, rzucając nowe światło zarówno na carską Rosję, jak i ówczesną Europę, widzianą oczami córek cara Mikołaja II.

Car Mikołaj II z rodziną.

   Od dnia tragicznej egzekucji cara Mikołaja II wraz z żona i piątka dzieci minęło niespełna sto lat. W nocy z 16 na 17 lipca 1918 roku oddział egzekutorów, pod dowództwem Jakowa Jurowskiego, wtargnął do domu Romanowów w Jekaterynburgu, w którym rodzina przebywała jako więźniowie. I choć pierwotnie bolszewicy poważnie rozważali postawienie cara przed sądem - ostatecznie szybko zrezygnowano z tego pomysłu. Lenin za wszelką cenę nie chciał dopuścić do sytuacji, w której przedstawiciele innych narodów rozpoczęliby proces interwencji w sprawie uwolnienia carskiej rodziny. Obawiano się również zbrojnej próby odbicia więźniów. Najlepszym wyjściem wydawało się fizyczne usunięcie wrogów bolszewizmu, co Lew Trocki tłumaczył koniecznością zastraszenia wrogów bolszewizmu, a jego zwolennikom pokazania jasnego przesłania - z drogi, którą teraz miała kroczyć Rosja nie ma już odwrotu. Po egzekucji ciała zostały załadowane na ciężarówkę i wywiezione do lasu w pobliże opuszczonej kopalni. Tam zwłoki poćwiartowano, oblano kwasem i wrzucono do nieczynnych szybów.

  Resztę historii dopełniła bolszewicka propaganda, która przedstawiła cara Mikołaja II jako bezwzględnego tyrana, a jego żonę jako despotyczną i chorą psychicznie kobietę, która wdała się w romans z Rasputinem. Córki według bolszewików miały być rozpuszczonymi księżniczkami, dla których najważniesze było dostatnie życie i zabawa. Za oficjalnym wizerunkiem carskiej rodziny skrywa się jednak obraz prawdziwy, jakże inny od tego, który znaleźć można w szkolnych podręcznikach. Silne osobowości i wyraziste temperamenty złożyły się na obraz córek Mikołaja II, które dorastały, niczym cudowne ptaki, w rosyjskiej złotej klatce. Odizolowane od świata w ścianach swej rezydencji. Ich prywatny świat wychodził daleko poza krąg niedojrzałych miłości, dworskich intryg, dziecinnych marzeń i wielkich aspiracji.

   Olga, Tatiana, Maria i Anastazja (czy tego chciały, czy nie) stały się ikonami ówczesnego stylu, a ich życie co jakiś czas przyczyniało się do powstawania gorących plotek. Bogate kobiety szybko stały się jednymi z najbardziej pożądanymi pannami spośród europejskich rodzin królewskich na początku XX wieku.

  Mimo, że przez kilkadziesiąt lat powstało mnóstwo mitów i legend (na przykład o cudownie ocalałej Anastazji), które wypełniały bez reszty umysły nie tylko Rosjan, śmierć rodziny Romanowów nie kryła aż takich zagadek. Rodziła za to kolejne domysły. Niezwykle pobożny car, który zginął tak tragiczną śmiercią, przez wielu prawosławnych Rosjan nazywany jest dziś Mikołajem Męczennikiem. W 1981 roku ostatni car Rosji jeszcze bardziej zbliżył się do świętości, gdyż został kanonizowany przez Rosyjską Cerkiew Prawosławną poza Granicami Rosji. W 2001 roku śladem swojego odłamu poszła Rosyjska Cerkiew Prawosławna. Śmierć carskiej rodziny to wydarzenie kończące pewną epokę w dziejach Rosji. Po nim nastały mroczne lata, w których cieniu kryją się oprawcy podobni do carskich morderców. Życie i śmierć ostatnich członków dynastii wciąż jeszcze powraca w dyskusjach między ekspertami medycyny sądowej, historykami, badaczami, a także w sporach pomiędzy przywódcami religijnymi, a rosyjską elitą polityczną...

Cztery siostry - córki cara Mikołaja II: Olga, Tatiana, Maria i Anastazja.

   Helen Rappaport w swojej książce "Cztery siostry. Utracony świat ostatnich księżniczek z rodu Romanowów" (ukazującej się właśnie w Polsce nakładem wydawnictwa Znak Literanova), udowadnia ponad wszelką wątpliwość, że obraz tej rodziny nie był taki, jaki wydawał się być. Odrzucając bolszewicką propagandę i wszelkie możliwe stereotypy autorka prezentuje zgoła inny wizerunek carskich księżniczek. Na tle nieuchronnego schyłku wielkiego imperium młode dziewczyny musiały zmagać się z takimi samymi problemami, jak ich współczesne rówieśniczki. Problemy z dojrzewaniem, zmagania z codziennymi problemami i własnym zdrowiem oraz kłopoty ich matki, które doprowadziły do tego, iż młode dziewczęta (szczególnie Olga) często musiały przejmować jej rolę i dbać o siebie nawzajem. Rewolucyjna zawierucha i tragiczny koniec dynastii Romanowów sprawiły, że najczęściej historycy uczynili z czterech sióstr bohaterki drugiego planu. Helen Rappaport postanowiła to zmienić, przystępując do pisania swojej książki zebrała wiele materiałów - korzystała z dzienników, korespondencji, tajnych notatek. W jej książce nie ma fikcji, a autorka skupia się nie tylko na wielkiej polityce, ale przede wszystkim na życiu tytułowych sióstr. Opisując ich życie zebrała naprawdę imponującą bibliografię.

Helen Rappaport.

   Autorka jest ekspertem w zakresie historii Rosji oraz historii epoki wiktoriańskiej (skupia się na okresie 1837–1918). Jej wielką pasją jest wydobywanie zaginionych historii z przypisów i ożywianie starych tematów poprzez rzucenie na nie nowego światła. Urodzona w angielskim Bromley, zakochała się w języku rosyjskim, gdy uczęszczała do "Chatham Girls’ Grammar School", następnie studiowała rosjoznawstwo na Uniwersytecie Leeds. Do tego czasu miała już w swoim dorobku udział w opracowaniu kompendiów historycznych i biograficznych dla wydawców takich jak "Cassell", "Reader’s Digest" oraz "Oxford University Press", a także pracę jako niezależna redaktorka dla Blackwell w Oksfordzie.

   W 2005 roku Helen wystąpiła jako konsultant historyczny w filmie dokumentalnym "The Real Angel of the Crime", opowiadającym o jamajskiej pielęgniarce Mary Seacole. W 2010 roku wzięła udział w produkcjach dokumentalnych Mystery Files na temat morderstwa Romanowów i Rasputina dla kanału National Geographic. Wystąpiła w produkcjach BBC2: "Queen Victoria’s Children", "Fit to Rule", "The Genius of Invention" oraz serialu produkcji Sky Atlantic - "The British". Wypowiadała się jako konsultantka historyczna w dwuczęściowym filmie dokumentalnym o siostrach z dynastii Romanowów "Russia’s Lost Princesses", który został wyemitowany przez BBC2 latem 2014 roku.

   Jako pasjonatka epoki wiktoriańskiej i historii Rosji Helen Rappaport jest członkinią "Equity", "The Victorian Society", "The Society of Genealogists", "The Society of Authors" oraz "The Biographers’ Club".

Helen Rappaport

"Cztery siostry. Utracony świat ostatnich księżniczek z rodu Romanowów"

Wydawnictwo Znak Literanova, 2015

ISBN: 978-83-240-2754-5

Liczba stron: 542

Format: 148mm x 221mm

Okładka: Twarda