Winston Churchill przeszedł do legendy jako odważny polityk,
nieugięty premier Wielkiej Brytanii i największy wróg Hitlera. Jego dokonania z
maja 1940 – to, co uczynił, powiedział i postanowił – odmieniły losy całej
Europy, a jego samego umieściły na honorowym miejscu w historii świata. Do tej pory
okres ten nie został wyczerpująco opowiedziany. Anthony McCarten w swojej
książce „Czas mroku” uzupełnia tę lukę, opisując pierwsze cztery tygodnie po
objęciu przez Churchilla stanowiska premiera Wielkiej Brytanii – był to czas, który
zmienił Winstona Churchilla jako polityka i jako człowieka…
 |
| Winston Leonard Spencer Churchill (1874-1965). |
Dziś Winston Churchill wymieniany jest niemal jednym głosem wśród
największych europejskich mężów stanu. Kilka tysięcy barów, pubów, hoteli i
innych budynków w Wielkiej Brytanii nosi dumnie jego imię. Jego nieustępliwa
postawo wobec hitlerowskich Niemiec w trakcie II wojny światowej przyczyniła się
do zwycięstwa wojsk alianckich a z Churchilla uczyniła legendę. Lubiany i
szanowany polityk stał się symbolem wysp brytyjskich. Ale nie zawsze tak było…
Może trudno w to dziś uwierzyć, ale zanim Winston Churchill
został premierem Wielkiej Brytanii w roku 1940, nie cieszył się zbyt wielką popularnością.
Ciągnęła się zanim opinia człowieka, który wszelkimi sposobami lubi zwracać na siebie
uwagę. Mówiono o nim, że lubi się popisywać i chwalić swoimi osiągnięciami.
Wcześniej był malarzem, poetą, dziennikarzem i historykiem. W oczy rzucał się jego
pesymizm. Lubił się wykłócać o wszystko, nawet, kiedy wiedział, że nie ma
racji. Za kulisami ludzie plotkowali o jego rzekomym alkoholizmie.
Jednak gdy po wybuchu wojny armie Hitlera bez przeszkód podbijały
Polskę, Belgię, Holandię i Francję, a europejskie demokrację upadały jak domki
z kart – ówczesny premier Wielkiej Brytanii Neville Chamberlain po fiasku
brytyjskiej ekspedycji w sprawie Norwegii zaatakowanej przez Niemców i wobec
ostrej opozycji w parlamencie zrezygnował ze swojego stanowiska. Właśnie wtedy,
10 maja 1940 roku król Jerzy VI powierzył Churchillowi misję tworzenia rządu.
Anthony McCarten, autor książki „Czas mroku” (Wydawnictwo Marginesy) skupia swoją
uwagę na najmroczniejszym okresie w karierze Churchilla jako premiera – od zaskakującej
nominacji 10 maja do 4 czerwca, czyli niemal całkowitej ewakuacji wojsk brytyjskich
spod Dunkierki, co stanowiło zapowiedź nieuchronnego upadku. To w tym okresie
Winston Churchill wygłosił swoje trzy słynne przemówienia wojenne, którymi
udało mu się poruszyć serca Brytyjczyków.
 |
| Gary Oldman jako Winston Churchill w filmie „Czas mroku”, którego scenariusz powstał na podstawie książki Anthony'ego McCartena. |
Churchill był zdeterminowany prowadzić wojnę z Niemcami do
samego końca. W tym celu usunął z gabinetu zwolenników pokoju z Niemcami.
Najbardziej wpływowy z nich, lord Halifax, został wysłany jako ambasador do
Waszyngtonu. W swoim pierwszym przemówieniu do Brytyjczyków Churchill oznajmił,
że „nie ma nic do zaoferowania, tylko krew, trud, łzy i pot” („I have nothing
to offer but blood, toil, tears and sweat”). Po kapitulacji Francji odrzucił
pokojowe propozycje Hitlera. W przededniu bitwy o Anglię zapowiedział:
„Obronimy naszą Wyspę bez względu na cenę, będziemy walczyć na plażach, będziemy walczyć na lądowiskach, będziemy walczyć na polach i na ulicach, będziemy walczyć na wzgórzach, nigdy się nie poddamy”
(„We shall defend our island, whatever the cost may be, we shall fight on the beaches, we shall fight on the landing grounds, we shall fight in the fields and in the streets, we shall fight in the hills; we shall never surrender”).
Książka „Czas mroku” ukazuje Churchilla nie tylko jako
nieugiętego przywódcę, ale również człowieka nękanego wątpliwościami i obawami,
popełniającego błędy, starającego się sprostać niemożliwej sytuacji. Wielu
czytelników będzie zaskoczonych, gdy przeczyta o tym jak nieugięty Winston
Churchill, największy wróg Hitlera, był blisko zawarcia pokoju z wodzem III Rzeszy.
Nawet za cenę ustępstw terytorialnych Wielkiej Brytanii. Podczas obraz Gabinetu
Wojennego gotów był poświęcić zarówno Maltę oraz Gibraltar, jak i kilka
afrykańskich kolonii za oddalenie od swojego kraju widma wojny.
 |
| Anthony McCarten, autor książki. |
Anthony McCarten uzyskał dostęp do Brytyjskich Archiwów
Państwowych, które udostępniły mu oryginalne protokoły z posiedzeń Gabinetu
Wojennego, któremu w owym mrocznym czasie przewodził Churchill. Dokumenty te
pozwoliły rzucić nowe światło na ten najtrudniejszy okres w życiu brytyjskiego
premiera. Ukazały także jego prawdziwe rozterki moralne. Niepewność, wahanie,
wątpliwości, a także strach i czasami bezsilność – z tym zmagał się Churchill na
początku swojej życiowej drogi jako premier Wielkiej Brytanii. Właśnie te
rozterki i ludzkie słabości sprawiają, że Winston staje się postacią niebanalną
i wielowymiarową.
Takim właśnie przedstawia go Anthony McCarten. Nie jako
legendę i męża stanu, ale jako człowieka, który przeciwko sobie miał niemal
cały naród, samego króla oraz własną partię. W takich właśnie okolicznościach
musiał podjąć decyzje, które odmieniły historię świata. Książka „Czas mroku” to
portret Churchilla nie tylko jako nieugiętego przywódcy, ale również kogoś
nękanego wątpliwościami i obawami, popełniającego wiele błędów, ale za wszelką
cenę starającego się sprostać niemożliwej sytuacji.
Gdy Winston Churchill zmarł powiedziano o nim, że w tamtym
mrocznym czasie roku 1940, gdy Wielka Brytania stanęła osamotniona oko w oko z
potężnym wrogiem to właśnie on „zmobilizował język angielki i posłał go w bój”.
Słowa te są nad wyraz prawdziwe, ponieważ podczas owych czterech mrocznych tygodni
Churchill miał do dyspozycji wyłącznie słowa. Słowa, z których potrafił uczynić
niezwykle groźną broń…
Anthony McCarten
„Czas mroku. Jak Churchill zawrócił świat znad krawędzi”
Wydawnictwo Marginesy, 2018
ISBN: 978-83-65780-92-8
Liczba stron: 320
Okładka: Miękka ze skrzydełkami
Wymiary: 145 x 220 mm
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz